Het nut van infographics in crisistijd

Infographics

Wat is een infographic? Het woord spreekt voor zich. Info(rmatie) in een graphic. Vroeger werden infographics gebruikt om nieuwsbrieven, kranten, magazines en rapporten te ondersteunen. Tegenwoordig worden ze veelgebruikt als hoofdbron van informatie. Infographics zijn uniek als het gaat om het herkennen vanpatronen en het leggen verbanden. In dit artikelbekijken we hoe infographics kunnen worden gebruikt voor het verwerken van informatie in tijden van crisis.

Let’s get visual

Wat maakt het zo aantrekkelijk om infographics te gebruiken? Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat titels, afbeeldingen, grafieken en tabellen over het algemeen veel aandacht trekken. Dat is mooi, want deze drie elementen kan je makkelijk combineren in een infographic. Het is zelfs zo dat infographics net zoveel aantrekkingskracht hebben als titels en foto’s. Meer visuals zorgen voor minder kopzorgen. Visuals worden sneller waargenomen dan verbale communicatie en misschien nog wel belangrijker: je onthoudt visuals beter dan verbale of geschreven communicatie (Picture Superiority Effect*).

Kort maar krachtig

Naast het trekken van aandacht is er nog een andere goede reden om infographics te gebruiken. Infographics verhogen ook de begrijpelijkheid van informatie. Je kunt eenvoudig data visualiseren die (te) ingewikkeld of (te) uitgebreid is om snel te verwerken. Zo kunnen ingewikkelde verslagen met feiten en cijfers lastig te verwerken zijn en is het een uitkomst als die ingewikkelde materie wordt samengevat in een compact model of visuele infographic.

Informatie overload

Een belangrijke ontwikkeling in onze huidige maatschappij is informatie-overload. Er komt zoveel informatie op ons af dat we niet meer alles lezen, opslaan, of bewust waarnemen. Dit zorgt ervoor dat we vaker en meer scannen. Er zijn weinig mensen die nog braaf woord voor woord alles lezen wat ze tegenkomen. Snelle, korte impulsen worden heen en weer gedeeld via social media als Twitter, Facebook, Instagram en Snapchat. Gevolg hiervan is dat we minder tijd besteden om de verkregen informatie te overdenken. De informatie overload zorgt er voor dat men geen nieuwe informatie meer opslaat. Marketeers houden hier rekening mee, en proberen met het het principe maximum information, minimum space zoveel mogelijk informatie te verwerken met minimaal gebruik van ruimte. De bovenstaande argumenten pleiten voor meer en slimmer gebruik van infographics.

HOE GEBRUIK JE INFOGRAPHICS

Waar moet je rekening mee houden als je een infographic maakt? Heel plat gezegd zijn er eigenlijk 3 punten waar je altijd op moet letten:
1. Doel: Wat wil je bereiken met de infographic?
2. Doelgroep: Wie is mijn doelgroep en hoe bereik ik die het beste?
3. Begrijpelijkheid: Begrijpt mijn doelgroep wat ik wil bereiken?

Laten we de coronacrisis als voorbeeld nemen om de bovengenoemde punten te analyseren.

Doel: wat wil je bereiken

Infographics kunnen op verschillende manieren strategisch ingezet worden. De meest bepalende factor hierin is het communicatiedoel. Wat voor een doel wil je als zender bereiken met het verspreiden van infographics? Een doel kan zijn om een stukje bewustwording te creëren, een bepaalde emotie op te roepen of zelfs een gedragsverandering teweeg brengen.

Stel nu dat je doel is om het gedrag van mensen te veranderen, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat ze anderhalve meter afstand bewaren in openbare ruimtes, hoe pak je dit dan aan? Als je mensen wilt overtuigen of aanzetten tot een bepaald gedrag moet je ze eerst voor je winnen en vertrouwen opwekken. Het gebruik van getallen en cijfers is hierin essentieel. Wanneer men spreekt over gezondheid en gezondheidsrisico’s vinden mensen numerieke data en statistieken betrouwbaarder dan andere bronnen. Dit is mede de reden dat er veel getallen en percentages gebruikt worden door overheden. Aan de andere kant wil je mensen ook niet overvallen met alleen maar getallen en percentages. Hierdoor gaan mensen sneller scannen en missen ze misschien de boodschap. Het is dus belangrijk om numerieke data goed te doseren. We love numbers, maar tot op een zekere hoogte.

Doelgroep en gedragsverandering

Daarna moet je de doelgroep een reden geven om het gewenste gedrag te vertonen Gedragsverandering is essentieel in crisistijd. Daarom is het van belang om op te vallen met behulp van een heldere, hapklare, toegankelijke boodschap. Door middel van getallen, tijdslijnen en grafieken kan de overheid voorspellingen doen. Het is hierin belangrijk om de evenementen in chronologische volgorde weer te geven. Mensen krijgen zo een goed beeld van vooruitzichten en kunnen beter de risico’s inschatten. Hieronder zie je een voorbeeld van een infographic van de Rijksoverheid met richtlijnen moesten aanzetten tot gedragsverandering bij de burgers.

Figuur 1: Infographic van de Rijksoverheid met richtlijnen die burgers moesten aanzetten tot gedragsverandering.

Het is crisis!

Bij het beoordelen van een crisis of probleem gebeuren er een paar dingen. Dit proces wordt in het Health Belief Model (figuur 2) beschreven. Er wordt een inschatting gemaakt van de volgende vier punten:

1. Severity: Hoe ernstig is het gevaar, hoe serieus moet ik deze informatie nemen?
2. Probability (Vulnerabilty): Hoe waarschijnlijk is het dat ik persoonlijk last ga krijgen van deze dreiging? Ben ik dusdanig kwetsbaar dat het me iets zou moeten schelen?
3. Response-efficacy: Wat wordt er van mij nu verwacht en gaat dat ook daadwerkelijk helpen om het probleem op te lossen of te voorkomen?
4. Self-efficacy: Allemaal leuk en aardig, maar heb ik eigenlijk wel de skills om datgene te doen wat van mij verwacht wordt?

Figuur 2: In dit model zie je hoe gezondheidsinformatie wordt verwerkt en beoordeeld.

Handen wassen a.u.b.

Uiteindelijk spelen deze vier factoren een doorslaggevende rol of je doelgroep van gedrag gaat veranderen. Dus is het slim om in de infographic in te gaan op deze verschillende elementen. Stel: je wilt mensen 20 seconden hun handen laten wassen. Dan moet je eerst duidelijk maken dat het coronavirus een groot risico is voor de hele maatschappij, omdat ouderen en zwakken eraan kunnen overlijden. Vervolgens moet je duidelijk maken dat het zeer waarschijnlijk is dat iedereen het een keer gaat krijgen, en dat iedereen dus ook kwetsbaar is.

Persoonlijke dreiging?

Deze laatste factor kan veel problemen opleveren bij de overheid. Zo zullen de meeste mensen het corona virus wel als ernstig beoordelen (severity), maar kan het zo zijn dat lang niet iedereen persoonlijke dreiging ervaart van dit virus. Jonge, gezonde mensen zullen veel minder snel de noodzaak van 1,5 meter afstand bewaren ervaren dan ouderen mensen of mensen met een zwakke gezondheid. Het is dus een uitdaging om ook deze doelgroep ervan te overtuigen dat het hen ook wel degelijk zal raken. moeten uitstellen vanwege het coronavirus.

Zo hebben bijvoorbeeld ondernemers in deze crisis een andere persoonlijke dreiging dan ouderen in de verzorgingstehuizen. Voor gedragsverandering is het dus belangrijk dat je inspeelt op de persoonlijke dreiging voor je doelgroep. Zodra het echt persoonlijk wordt gaan deze mensen daadwerkelijk pas van gedrag veranderen. Een hele lastige opgave. Daarom is het van belang dat je de doelgroep bepaalt.

De laatste twee factoren zijn wat minder ingewikkeld als het gaat om handen wassen. De meesten zullen begrijpen dat handen wassen ervoor zorgt dat het virus in het riool verdwijnt en ook zullen de meesten wel in staat zijn hun handen te wassen. Als je deze vier factoren ook nog eens prachtig kunt weergeven in een mooie infographic ben je compleet.

WIE IS DE GELUKKIGE?

Voordat je een infographic gaat maken is het belangrijk dat je weet voor wie je hem maakt. De doelgroep bepaalt de sfeer van de infographic. Om kinderen te overtuigen 1,5 meter afstand te bewaren zal een infographic heel anders ingericht moeten worden dan wanneer je een groep studenten ervan wil overtuigen niet te dicht op elkaar te gaan zitten als straks de terrassen weer opengaan. Kort gezegd bepalen de achtergrond en kennis van de doelgroep hoe ze bepaalde informatie zullen verwerken (informatieverwerkingsproces).

Bereik via massacommunicatie

Vervolgens moet je kijken hoe je de infographic het best kunt verspreiden. Het voordeel is dat je heel doelgericht een medium kan selecteren die het best past bij je doelgroep. Zo zitten 40-plussers veel op Facebook, maar tieners en jongeren juist meer op Snapchat en Instagram. Als we kijken naar de huidige coronacrisis is het voor overheden en gezondheidsorganisaties van belang om juist zoveel mogelijk mensen te kunnen bereiken. Een groot voordeel van infographics is dat je veel informatie snel en makkelijk kan verspreiden, bijvoorbeeld via eerdergenoemde sociale mediakanalen. Dit is belangrijk omdat het communiceren van vitale, complete en accurate informatie voor een zo groot mogelijke groep cruciaal is om verspreiding of verergering van het probleem tegen te gaan. Dit soort massacommunicatie wordt veelal door overheden ingezet als communicatiestrategie tijdens crisissituaties. Overheden baseren hun informatie vaak op statistieken en onderzoeken. Een van de problemen waar men al snel tegen aanloopt is dat veel mensen dit soort informatie maar moeilijk weten te verwerken.

Begrijp jij het nog?

Goed, nu weten we het doel, de doelgroep, en hoe we ze gaan bereiken. Maar hoe communiceer je nu als overheid al die lastige statistieken en onderzoeken op een begrijpelijke manier? Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat zowel voor professionals in de gezondheidszorg als voor het grote publiek acute gezondheidscommunicatie makkelijk kan worden gecommuniceerd in een korte tijd met behulp van visuals, infographics en grafieken. Toch blijft het moeilijk om al die getallen te verwerken. Mensen zijn niet bekend met de vaktermen die gebruikt worden in de onderzoeken en hebben niet het vermogen om de cijfers snel te kunnen interpreteren. Dus aan de ene kant is dit belangrijke informatie, maar aan de andere kant ook weer een gevaar wanneer er te veel met getallen wordt gesmeten. Wat te doen? In crisissituaties is het van belang dat er snel een duidelijke en precieze boodschap wordt verspreid naar het grote publiek, omdat men snel verstoord raakt door onvolledige of onjuiste informatie van derden. Denk aan de eeuwenoude roddels en geruchten, of de actuele ontwikkelingen rondom fake news.

Visuals save the day

Graphics als communicatie tool helpt het publiek te begrijpen. Visuals kunnen het begrip van statistieken en numerieke informatie sterk verbeteren. In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen vanaf 16 jaar dusdanig veel moeite met rekenen, lezen of schrijven dat men kan spreken van laaggeletterdheid. Even voor je beeldvorming: Dat is dus pak hem beet 18% van de Nederlandse bevolking. Meer dan de helft van laaggeletterden in Nederland zijn autochtoon. Vaak hebben deze mensen ook slechte of matige digitale vaardigheden. Om misverstanden te voorkomen is het goed eens te kijken wat er nu wordt bedoeld met laaggeletterdheid.

Laaggeletterden

Eerst maar even een vooroordeel uit de weg ruimen: laaggeletterden zijn geen domme mensen. Een persoon wordt als laaggeletterd aangewezen wanneer deze moeite heeft met een van de volgende factoren: Het invullen van formulieren, het reizen met openbaar vervoer, voorlezen, internetbankieren, pinnen, werken met de computer, en de meest relevante voor dit artikel, het begrijpen van informatie en instructies over gezondheid, ziekte en zorg. Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat laaggeletterden een verhoogd risico hebben op een slechtere gezondheid. Door dat laaggeletterden minder goed zijn in het begrijpen van gezondheidsrisico’s, instructies en informatieverwerking roken ze eerder, hebben ze vaker last van depressie, overgewicht en diabetes en bewegen ze over het algemeen minder.

Schaamte

Een belangrijk gegeven is dat laaggeletterden hun problemen vaak verbergen en er alles aan doen om niet te hoeven lezen en/of te schrijven. Met name bij ziekenhuisbezoeken of bij de huisarts. De schaamte rondom laaggeletterdheid heerst aan beide kanten van het spectrum: 75% van de laaggeletterden durft niet bij zijn of haar zorgverlener aan te geven dat ze moeite hebben met lezen of schrijven, maar ook zorgprofessionals durven in veel gevallen niet aan hun patiënten te vragen of ze hier moeite mee hebben. Gevolg is dan dat het probleem in de lucht blijft hangen en niemand er iets mee kan doen.

#Doeslief

Laaggeletterdheid is natuurlijk een heel ander probleem wat we in dit artikel niet gaan oplossen. Wel is het belangrijk om rekening te houden met deze groep mensen in Nederland die op dit moment tegen problemen aanloopt als het gaat om opnemen, aannemen en verwerken van gezondheidsinformatie en instructies om bijvoorbeeld het coronavirus terug te dringen. Juist ook deze moeilijk te bereiken groep kan essentieel zijn in het proces, omdat je tijdens een epidemie iedereen nodig hebt om het virus te bestrijden.

HOE MAAK JE EEN INFOGRAPHIC

Klinkt heel mooi allemaal, maar hoe maak je nu zo’n infographic? Laten we eerst eens kijken hoe infographics zijn opgebouwd. Grafische elementen als iconen, grafieken, tabellen, kaarten en tijdlijnen helpen bij het begrijpen van complexe informatie. Om begrijpelijkheid te meten wordt ook wel gebruik gemaakt van de term comprehensive easiness. De informatie moet zo duidelijk mogelijk, zo simpel mogelijk en moet alleen essentiële informatie bevatten. Designers spreken van chart junk om alle overbodige elementen van een ontwerp aan te duiden. Een ander belangrijk aspect is kleur. Harmonie is hierin belangrijk. Blauw staat bijvoorbeeld voor water, lucht, hoop en positiviteit. Groen juist weer voor vegetatie en milieu. Rood voor gevaar of een noodsituatie. Wit kan weer schoonheid of een opgeruimd gevoel uitstralen. Graphics versterken emoties bij positieve of negatieve berichtgeving.

Dual Coding Theory

Belangrijk punt: graphics alleen zijn niet effectiever dan tekst. Een goede combinatie is het meest effectief als het gaat om informatieverwerking, begrijpelijkheid, en het onthouden van informatie. Dit noemen ze ook wel de dual coding theory. Denk even terug aan het picture superiority effect. In je hoofd heb je het woord plant en het plaatje van een plant opgeslagen. De herinnering aan het plaatje roept de herinnering aan het woord plant op. Je ziet misschien eerst alleen het plaatje voor je, maar daarna ook gelijk het woord plant. Woorden en afbeeldingen versterken elkaar. Schroom dus niet ook woorden te gebruiken in je infographic!

Oké, en nu?

Wil je nu ook ingewikkelde of complexe teksten overbrengen? Met een infographic onder de arm naar je klant is een simpele manier om jouw verhaal, dienst of product eenvoudig over te brengen. Daarnaast kan je deze praatplaat ook gemakkelijk achterlaten, zodat de klant er nog eens rustig naar kan kijken of kan delen met collega’s. Geen ellendig lange boekwerken doorspitten, maar gewoon een blik werpen, wetende dat dit dan ook voldoende is. Ook wel eens lekker. Leuk feitje: Een infographic maken helpt je om zelf ook nog eens echt goed naar je eigen product te kijken. Procesgericht, locatie gericht.

Kijk ook eens op onze Instagram of LinkedIn pagina voor de laatste updates!